BAB 4 ; EJAAN DAN TATABAHASA

3.1 Ejaan Sistem ejaan bahasa Melayu ialah sistem yang pada umumnya berdasarkan kaedah fonemik, iaitu unit-unit bunyi yang berfungsi sahaja yang dilambangkan dengan huruf dan pada umumnya tidakada huruf-huruf yang senyap. Walau bagaimanapun, satu prinsip yang digunakan dalam pengejaan istilah-istilah pinjaman ialah pengekalan bentuk ejaan kata asing seboleh yang mungkin, terutama sekali perkataan-perkataan yang baharu sahaja diserapkan. Perkataan yang sudah lama masuk ke dalam bahasa Melayu dikekalkan ejaannya mengikut kelazimannya. 

Prinsip pengekalan ejaan perkataan asing melibatkan kemunculan ciri-ciri bunyi dan juga bunyi-bunyi yang baharu dalam bahasa Melayu. Dalam buku Pedoman Umum Umum Pembentukan Istilah Bahasa Melayu (DBP, 1992) menggabungkan dua kumpulan utama kata pinjaman dari segi ejaannya, iaitu:

a.) kata asing yang belum sepenuhnya terserap ke dalam bahasa Melayu, 

                     b.) kata asing yang pengucapan dan penulisannya sudah sepenuhnya terserap ke dalam bahasa Melayu. 

3.1.1 Kata Asing yang Belum Sepenuhnya Terserap Ada beberapa kata asing yang belum sepenuhnya terserap ke dalam bahasa Melayu sama ada kerana ketiadaan padanannya yang sesuai ataupun kerana keinginan mengekalkan bentuk asal atas dasar sifat keantarabangsaan penggunaannya. Perkataan tersebut dieja dan disebut seperti kata asalnya. 

Contohnya: 

                             landrover             qadi 
                              ad hoc                 qari 
                              de facto               hadith
                               in vitro              protein
                              overdraf            diesel




3.1.3 Sistem Keselarasan Huruf Vokal 

Terdapat dua sistem pengejaan baru bahasa Melayu iaitu Sistem Keselarasan Huruf Vokal yang digunakan untuk mengeja kata bahasa Melayu dan Sistem Kekecualian Keselarasan Huruf Vokal yang digunakan untuk pengejaan kata pinjaman.

3.1.3.1 Pola Keselarasan Huruf Vokal.

Dalam Sistem Ejaan Rumi Bahasa Melayu terdapat lapan belas (18) pola keselarasan huruf vokal. Keselarasan huruf vokal ialah kesesuaian dua huruf vokal yang membentuk dua suku kata pada kata dasar iaitu pasangan antara huruf vokal pada suku kata praakhir dan pada suku kata akhir tertutup. Keselarasan huruf vokal ini terbentuk berasaskan prinsip:

                 a. Keselarasan antara dua huruf vokal pada kata dasar yang tidak melibatkan                            pengimbuhan.

                 b. Kata dasar yang berakhiran dengan suku kata tertutup iaitu tidak melibatkan                          suku kata akhir terbuka

                c. Bagi kata yang lebih daripada dua suku kata , yang termasuk dalam sistem                           keselarasan huruf vokal ini hanyalah daripada dua suku kata yang terakhir                             sahaja. 




3.1.3.2 Hukum Kekecualian Keselarasan Vokal (HKKV)

Dalam sistem ejaan rumi bahasa Melayu yang ada sekarang terdapat beberapa perkataan yang dikecualikan daripada hukum keselarasan vokal. Hukum ini dilaksanakan kepada beberapa perkataan yang berasal daripada bahasa Nusantara dan kata serapan daripada bahasa Inggeris. Hukum ini dikenali sebagai Hukum Kekecualian Keselarasan Vokal (HKKV).

Terdapat sejumlah perkataan daripada bahasa Jawa yang sering digunakan dalam bahasa Melayu, namun pengejaannya dikecualikan daripada hukum keselarasan vokal yang digunakan. Perkataan-perkataan tersebut ialah aneh, perabot, lancong, lakon, calon, lapor, tulen, pamer, kaget, gembleng


Dalam hal ini ramai yang masih keliru dengan pengejaan perkataan-perkataan yang disebutkan itu. Cara terbaik untuk itu ialah dengan menghafazkannya, ia merupakan salah satu langkah terbaik.

Hukum kekecualian keselarasan vokal melibatkan pasangan vokal berikut:-



i) a - e (t) yang sepatutnya keselarasan vokal ialah a - i .

Misalnya dalam perkataan /aneh/ dan /kaget/ polanya ialah a - e

bukan dieja sebagai /anih/ dan /kagit/ yang menggunakan pola a - i seperti dalam perkataan balik, kalis, masin yang terdapat dalam sistem keselarasan vokal

ii.) a - o yang sepatutnya keselarasan vokal ialah a - u . Misalnya dalam perkataan /calon/ dan /lapor/ polanya ialah a - u bukan dieja sebagai /calun/ dan /lapur/ yang menggunakan pola a - u


3.1.3.3 Ejaan Gugus Konsonan Ejaan gugus konsonan yang terdapat dalam bahasa Inggeris dan bahasa-bahasa Eropah yang lain diterima dan dikekalkan bentuknya ke dalam bahasa Melayu dengan beberapa penyesuaian. Penulisan Gugus Konsonan di Awal Kata

3.1.3.4 Penulisan Kata Kata Terbitan: Kata terbitan ialah kata dasar yang berimbuhan atau kata dasar yang ditulis serangkai dengan bentuk kata yang lain. Semua imbuhan dan semua bentuk terikat lain yang tidak dapat berdiri sendiri ditulis serangkai atau bersambung dengan kata dasar atau bentuk dasarnya atau bentuk akarnya.